කළු - සුදු සිහින සැබෑ කළ මාටින් ලූතර් කිං

ඔහුට සිහිනයක්‌ තිබිණි. ඒ ඇමරිකා එක්‌සත් ජනපදයේ අගමැති හෝ ජනාධිපති පදවිය පිළිබඳව නොවේ. ඔහුගේ සිහිනය වූයේ සමස්‌ත ඇමරිකානු ජනතාවගේ සිවිල් අයිතිවාසිකම් ස්‌ථීරසාර පදනමක්‌ යටතට පමුණුවා කළු - සුදු භේදයෙන් තොර සාමකාමී හා සමෘද්ධිමත් ඇමරිකාවක්‌ බිහි කිරීමයි.

උපතේදී මයිකල් ලූතර් කිං ලෙස නම් කෙරුණු හෙතෙම පසු කලෙක මුළු ලෝකයෙහිම ගෞරවාදරයට පාත්‍ර වූයේ මාටින් ලූතර් කිං (කනිෂ්ඨ) යන නාමයෙනි. 1929 ජනවාරි 15 දින ඔහු උපත ලැබුවේ ඇමරිකාවේ ජෝර්ජියා ප්‍රාන්තයෙහි ඇට්‌ලන්ටාවේදීය. ඒ ඇට්‌ලන්ටාවේ බැප්ටිස්‌ට්‌ පල්ලියක ප්‍රධාන පූජකතුමන් වූ ජ්‍යෙෂ්ඨ මාටින් ලූතර් කිං සහ ඇල්බර්ටා ක්‍රිස්‌ටීන් යුවළට දාවයි.

ප්‍රබල ආගමික පසුබිමක්‌ සහිත පවුලක උපන් කිං කුඩා අවධියේ සිටම සුවිශේෂී දක්‍ෂතා පෙන්වූ දරුවකු විය. පාසලේදී හා පල්ලියේදී ඔහු හැම විටම කැපී පෙනුණි. වයස අවුරුදු පහ වන විට බයිබලයේ බොහෝ පාඨයන් සහ පල්ලියේ ගීතිකාවන් අපූරුවට කට පාඩමින් ගායනා කළේය.

පාසලේදී දෙවතාවක්‌ම ද්විත්ව උසස්‌වීම් ලද කිං වයස අවුරුදු පහළොවේදී උසස්‌ අධ්‍යාපනය සඳහා ඇට්‌ලන්ටාවෙහි මෝර්හවුස්‌ විද්‍යාලයට ඇතුළත් කෙරිණි. 1947 දී ඔහු ඉන් පිටවූයේ සමාජ විද්‍යාව පිළිබඳ උපාධිධරයකු හැටියටයි.

අනතුරුව තම පියාගේ පල්ලියෙහි උප පූජක තනතුරට පත් වූ හෙතෙම අධ්‍යාපන කටයුතු ද අඛණ්‌ඩව පවත්වාගෙන ගියේය.

1955 වන විට ඔහු බොස්‌ටන් විශ්වවිද්‍යාලයෙන් දේවධර්ම ආචාර්ය උපාධිය ලබා සිටියේය.

වටකුරු මුහුණකට සහ මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ කඩවසම් සිරුරකට හිමිකම් පෑ තරුණ කිං 1953 වසරේදී බොස්‌ටන්හි සංගීත විද්‍යාලයේ සිසුවියකව සිටි කොරේටා ස්‌කොට්‌ නම් යුවතිය සමඟ විවාහ වූයේය. කොරේටා පසුකාලීනව දරුවන් සිව්දෙනකුගේ මවක්‌ වුවද තම සැමියාගේ සමාජ සේවක ව්‍යාපාරය උදෙසා මහත් කැපවීමකින් කටයුතු කළාය.

ඉතා සංවේදී මනසකින් යුත් කිං ඇමරිකාවේ කළු මිනිසුන් හට සුදු මිනිසුන් විසින් කෙරෙන අකටයුතුකම් නිසා මහත් සේ පීඩා වින්දේය. එහෙත් ඡේසුස්‌ වහන්සේගේ ධර්මයෙන්, ලියෝ ටෝල්ස්‌ටෝයිගේ පොත පතින්, තෝරේගේ ඉගැන්වීමෙන් සහ ඒබ්‍රහම් ලින්කන්ගේ දේශපාලන දර්ශනයෙන් ආභාෂය ලබමින් සිටි ගාන්ධිවාදියකු වූ කිං අවිහිංසාවාදය ප්‍රගුණ කළේය. නිරායුධව සිවිල් නීති කඩකිරීම තුළින් පවතින සමාජ ක්‍රමය වෙනස්‌ කළ හැකි බව ඔහු විශ්වාස කළේය.

කළු - සුදු භේදයට එරෙහිව ඔහුගේ ප්‍රථම ව්‍යායාමය වන්නේ මොන්ගොමරි බස්‌ වර්ජනයයි. 1955 දෙසැම්බර් පළමුවැනි දින රෝසා පාක්‌ස්‌ නම් වූ කළු ඇමරිකානු කාන්තාව සුදු ජාතිකයකුට තම අසුන පිරිනැමීම ප්‍රතික්‌ෂේප කිරීමෙන් මෙම සිද්ධිය ආරම්භ විය. බස්‌ රියෑදුරා ඇය බසයෙන් පිටතට ඇද දමමින් ඇයට හිංසා පීඩා කළේය.

කළු ඇමරිකානුවන් මෙහෙයවූ මාටින් ලූතර් කිං මොන්ට්‌ගොමරි ප්‍රදේශය තුළ බස්‌රියෙන් ගමන් කිරීම වර්ජනය කඩෙළ්ය. ඔවුහු දින 368 ක්‌ තිස්‌සේ තම ගමන් බිමන් සඳහා බයිසිකලය හෝ කාරය පාවිච්චි කළහ.

කිං අත්අඩංගුවට ගැනිණි. ඔහුගේ නිවසට බෝම්බ ප්‍රහාරයක්‌ද එල්ල කෙරිණි. එතැන් සිට මාටින් ලූතර් කිං ජාත්‍යන්තර ප්‍රතිරූපයක්‌ බවට පත් විය. ඒ සමගම ලතින් ඇමරිකාව, ආසියානු රටවල් සහ යුරෝපයේ සමහර රටවල් ද කිං හට ඔහුගේ ව්‍යාපාරය වෙනුවෙන් සහයෝගයය දැක්‌වීය.

අත්අඩංගුවට ගැනුණාද කිං ගේ උත්සාහය සාර්ථක විය. ඇලබාමාව තුළ ක්‍රියාත්මක වෙමින් තිබූ රථ තුළ සුදු සහ කළු ජාතිකයන් සඳහා අසුන් වෙන් කර තැබීමේ නීතිය එක්‌සත් ජනපද මහාධිකරණය විසින් අවලංගු කරනු ලැබිණි.

කිං එතෙකින් නැවතුණේ නැත. මහත්මා ගාන්ධිතුමාගේ ක්‍රියා කලාපය අනුගමනය කරමින් දේශනා පවත්වමින් ඔහු ජනතාව අවදි කරවූයේය. මොන්ට්‌ගොමරිහි කතෝලික දේවස්‌ථාන තුළ ඔහු පැවැත්වූ දේශනවලට සවන් දෙනු වස්‌ දස දහස්‌ ගණනින් ජනතාව රැස්‌වූහ. පැහැදිලි ගැඹුරු හඬින් සත්‍යය හා සාධාරණය වෙනුවෙන් ඔහු පැවසූ හැම වදනක්‌ම ගීතවත් හා අර්ථවත් විය.

1956 වසරේදී ආචාර්ය කිං දකුණු ක්‍රිsස්‌තියානි නායකත්ව සම්මේලනය (Southern Christian Leadership Conference) නම් වූ සංවිධානය පිහිටුවන්නට පුරෝගාමී වූයේ තම අවිහිංසාවාදී අරගලය වඩාත් සාර්ථක කර ගැනීමේ අපේක්‍ෂාවෙනි. එතුමා එහි සභාපති ධුරයට පත්විය.

එතැන් සිට වර්ගවාදයට මෙන්ම ධනවාදයට ද එරෙහිව ඔහු සංවිධානය කළ දැවැන්ත පෙළපාලි සහ රැලි, බොහොමයකි.

1962 දී බර්මිංහැම් ව්‍යාපාරය තුළින් පෙළ ගැස්‌වූ මහා පෙළපාලිය මේ අතරින් සුවිශේෂී වූවකි. බර්මිංහැම් සහ ඇලබාමා නගරවල වීථි පූරා ගමන් ගත් කළු ඇමරිකානුවන් හට සුදු පාලකයන් එල්ල කළේ ම්ලේච්ඡ ප්‍රහාරයකි.

එම ප්‍රහාරය සඳහා ඇමරිකානු පොලිසිය දරුණු ගණයේ පොලිස්‌ බල්ලන් සහ ගිනි නිවන ජල නළ භාවිත කළ බවට ලොව පුරා ජනමාධ්‍යකරුවෝ සාක්‍ෂි දැරූහ.

1963 අගෝස්‌තු 28 වැනි දා වොෂිංටනයෙහිදී සංවිධානය කෙරුණු පෙළපාලිය සහ රැලිය සඳහා ඇමරිකානු ජනතාව දෙලක්‍ෂ පනස්‌ දහසක (2,50,000) පමණ සහභාගි විනැයි කියෑවේ. වොෂිංටනයේ ලින්කන් අනුස්‌මරණ ශාලාවේදී එකීS මහා ජනකාය අමතා කිං පැවැත්වූ ඓතිහාසික දේශනය "මට සිහිනයක්‌ තිබේ"

(I have a dream) නම් විය.

"මට සිහිනයක්‌ තිබේ... කිසියම් දවසක ජෝර්ජියාවේ රතු කඳු මුදුනෙහි අතීතයේ සිsටි වහලුන්ගේ දරුවන් සහ වහල් හිමියන්ගේ දරුවන් එක මේසයක්‌ වටා සහෝදරත්වයෙන් එක්‌ රොක්‌ වී ප්‍රීතියෙන් සිටිනු දැකීම මගේ ඒ සිහිනයයි."

ඉතා දීර්ඝ හා මනබන්ධනීය වූ ඒ කතාවෙහි සඳහන්වූ කිංගේ එක්‌ සිහිනයක්‌ එසේ විය.

1964 වසරේදී කළු ඇමරිකානුවන් හට යම් යම් සහන සලසමින් සිවිල් අයිතිවාසිකම් පනත සම්මත විය.

ඇමරිකාව තුළ වර්ණභේදය අවම කරන්නට ගන්නා උත්සාහය වෙනුවෙන් එම වසරේදීම මාටින් ලූතර් කිං හට නොබෙල් සාම ත්‍යාගය පිරිනැමිණි. එවකට ඔහුගේ වයස අවුරුදු තිස්‌ පහක්‌ පමණක්‌ වූ අතර නොබෙල් තරගය දිනූ ළාබාලතමයා ලෙසද ඔහුගේ නම සටහන් විය. තිළිණය ලෙස එහිදී ලද මුළු මුදල වූ ඩොලර් 54,123 ඔහු වැය කළේ සිවිල් අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ව්‍යාපාරයේ උන්නතිය උදෙසාය.

එහෙත් ඒ වන විටත් දකුණෙහි විසූ කළු ජාතිකයන් හට ඡන්ද බලය ලැබී තිබුණේ නැත. ඔහු තවදුරටත් සාමකාමී පෙළපාලි සංවිධානය කළේය. 1965 දී ඇලබාමාවේ සෙල්මා නගරයේ සිට මොන්ට්‌ගොමරි දක්‌වා ගමන් කෙරුණු පෙළපාලි යෙහි 25,000 කට අධික පිරිසක්‌ සහභාගි වූහ. එහිදී ද රජයේ හමුදාව විසින් ප්‍රබල ප්‍රහාරයක්‌ එල්ල කෙරුණු අතර සුදු ජාතික පූජකවරයෙක්‌ද මරුමුවට පත්විය.

කෙසේ හෝ 1965 දී ෆෙඩරල් ඡන්ද අයිතිවාසිකම් පනත නීතිගත කෙරිණි.

මේ අතර කළු ජාතිකයන් අතරින්ම තවත් විප්ලවකාරී නායකයෝ බිහි වී සිටියහ. ආචාර්ය කිං හට මෙන්ම ඔහුගේ අවිහිංසාවාදී පිළිවෙතටද ඔවුන්ගේ තර්ජන ගර්ජනවලින් අඩුවක්‌ නොවීය. කොතෙකුත් වූ නින්දා අපහාස ගලා ආවේ කිංගේ ප්‍රබල ශක්‌තිය දුර්මුඛ කිරීමේ අභිප්‍රායෙනි.

එහෙත් ඒ අතරතුර 1968 දී කිං වොෂින්ටනය තුළ තවත් දැවැන්ත පෙළපාලියක්‌ පැවැත්වූයේ "දුප්පත්කම තුරන් කළ යුතුය" යන තේමාව යටතේය. ඒ වසරේම මාර්තු මාසයේ දී ටෙනිසිහි මෙම්ෆිස්‌ නගරයෙහි කසළ ශෝධකයෝ දහස්‌ ගණනින් එක්‌ව වැඩ වර්ජනයක්‌ දියත් කළහ. කිං එහි ගියේ ඔවුනට සහාය පළ කරනු පිණිසය. එහෙත් ඔවුන්ගේ පෙළපාලිය අවසාන වූයේද දහසය හැවිරිදි කළු තරුණයකුගේ මරණයකිනි. තවත් බොහෝ පිරිසක්‌ තුවාල ලැබීමෙන් සහ 200 ක්‌ දෙනා අත්අඩංගුවට පත්වීමෙනි.

1968 අප්‍රේල් 4 වැනිදා ඔහු මෙම්ෆිස්‌ නගරයෙහි ලෝරේන් මොටෙල් හෝටලයෙහි නවාතැන්ගෙන සිටියේද එකී කලබලය නිසා හටගත් ගැටලුවලට පිළියම් සොයනු සඳහාය. ඒ වනවිටත් එල්ල වී තිබූ මරණ තර්ජන ඔහු නොසලකා හැරියේය.

"මරණය මට ප්‍රශ්නයක්‌ නොවෙයි. දෙවියන් වහන්සේ මා හට කඳු මුදුනටම පැමිණෙන්නට ඉඩ ලබා දී තිබෙනවා" ඔහු පැවසීය.

ඒ හේතුවෙන් ඉලිනොයිහි උපන් මැරවරයකු වූ ඡේම්ස්‌ අර්ල් රේ" හට මාටින් ලූතර් කිං නම් වූ මහා මානවහිතවාදියාගේ ජීවිතය පහසුවෙන්ම බිලිගත හැකි විය. කිංගේ ගෙලට ඇතුළු වූ රේගේ වෙඩි උණ්‌ඩය හක්‌ක පසාරුකරමින් කොඳු ඇට පෙළටද හානිකරමින් උරහිස දක්‌වාම ගමන් කොට තිබිණි.

1955 වසරේදී ආරම්භ වී 1968 දී එලෙස අවසාන වූ කිංගේ අභිමානවත් ගමන් මග තුළ ඔහු ඇවිද ගිය දුර ප්‍රමාණය ආසන්න වශයෙන් සැතපුම් මිලියන හයකි. ජනතාව අමතා ඔහු කතා කළ වාර ගණන දෙදහස්‌ පන්සියයකි.